Terapia wg koncepcji NDT - Bobath

Koncepcja NDT - Bobath (Neurodevelopmental Treatment - Bobath) została zapoczątkowana w latach 40 - tych w Londynie przez fizjoterapeutkę Bertę Bobath i jej męża neurologa - Karela. Była i jest modyfikowana na przestrzeni lat wraz z osiągnięciami wiedzy medycznej. Terapię stosuje się u niemowląt i dzieci.

Podstawą koncepcji są:

  • wnikliwa analiza problemów pacjenta,
  • bardzo dobra znajomość rozwoju psychoruchowego dziecka, jak i nieprawidłowości wynikających z uszkodzenia Ośrodkowego Układu Nerwowego (OUN),
  • zastosowanie odpowiednich technik wspomagania i stymulacji, umożliwiających wykonanie ruchów celowych, niezbędnych w codziennym życiu

Program usprawniania uwzględnia nie tylko cele bliższe, ale również cele dalsze, dotyczące przyszłości dziecka. Terapeuta ćwiczy całe ciało dziecka. Dzięki temu dostarcza mu odpowiednich doznań sensomotorycznych (czuciowych i motorycznych), dzięki czemu dziecko jest dynamicznie aktywizowane. Każdy ruch jest odpowiednio przygotowany. Rodzaj, tempo i rytm ćwiczeń dobiera się indywidualnie do każdego pacjenta
Usprawnienie wg koncepcji NDT-Bobath jest szczególnie przydatne w rehabilitacji wcześniaków, niemowląt i dzieci z uszkodzeniami Ośrodkowego Układu Nerwowego (OUN)

Główne założenia i zasady usprawniania obejmują:

  • wpływanie na napięcie mięśniowe,
  • wygaszanie reakcji odruchowych przetrwałych i nieprawidłowych,
  • wyzwalanie ruchów jak najbardziej zbliżonych do prawidłowych,
  • dbanie o utrzymanie pełnej ruchomości w stawach i elastyczności mięśni,
  • wykorzystywanie i utrwalanie zdobytych umiejętności ruchowych w codziennym życiu.

Niezwykle ważne jest jak najszybsze rozpoczęcie zajęć z terapeutą NDT - Bobath, neurologopedą i psychologiem dziecięcym. Celem terapii jest zawsze przygotowanie dziecka do uczestniczenia w normalnym życiu rodzinnym i społecznym dzięki pełnej współpracy między w/w specjalistami i rodzicami małych pacjentów.


Zastosowanie:

  • zaburzenia rozkładu napięcia mięśniowego,
  • asymetria ułożeniowa,
  • kręcz szyi,
  • uszkodzenie splotu ramiennego,
  • uszkodzenie OUN (mpd),
  • wcześniactwo,
  • choroby genetyczne (np. Zespół Downa) etc.

Terapia Manualna

Jest to dziedzina fizjoterapii stworzona przez lekarzy ortopedów, polegająca na manualnym diagnozowaniu problemów narządu ruchu. Terapeuta manualny posiadający doskonałą znajomość anatomii i zależności anatomicznych, za pomocą specjalistycznych testów diagnostycznych znajduje narządy mające wpływ na zaistniały problem, będący często położony w innym miejscu niż to, w którym pacjent odczuwa dolegliwości bólowe. Narządem dysfunkcyjnym może być staw, więzadło, układ nerwowy, mięsień lub powięź czy nawet narząd wewnętrzny (wątroba, żołądek, jelito).

Po zdiagnozowaniu przyczyny terapeuta rozpoczyna leczenie zależne od tkanki dysfunkcyjnej czyli dla:

  • mięśnia - stretching, masaż, dezaktywacja punktów spustowych (bólowych),
  • stawu - mobilizacja lub manipulacja dla stawu zablokowanego ruchowego,
  • trening stabilizacyjny dla stawu nadmiernie ruchomego,
  • więzadła - stretching , mobilizacje, igłoterapia,
  • układu nerwowego - neuromobilizacje, terapia czaszkowo-krzyżowa mające na celu poprawę ruchomości i ukrwienia nerwu,
  • narządu wewnętrznego - manipulacje wisceralne (trzewne)

Terapia jest połączeniem różnych metod fizjoterapeutycznych, dobranych indywidualnie do potrzeb pacjenta.

Manipulacje wisceralne (trzewne)

Każdy narząd jest podwieszony za pomocą systemu więzadeł, krezek i powięzi do struktur kostnych (kręgosłupa, żeber, kości miednicy) lub narządów sąsiadujących. Narządy mają swoje napięcie, elastyczność i ruchomość zależną od otaczającego je środowiska czyli systemu powięziowo - mięśniowego i innych narządów.

Zaburzenie w systemie powięziowo - mięśniowym może powodować pociąganie narządu w jakimś kierunku, co może dawać w efekcie pociąganie narządów sąsiednich, co z kolei prowadzi do upośledzenia ukrwienia i unerwienia tych narządów. Gdy sytuacja taka utrzymuje się przez dłuższy czas, dochodzi do zmian w funkcji i strukturze narządu. Narząd wydziela nieprawidłową ilość hormonów lub substancji trawiennych, tworzą się torbiele, guzy itp. Taki stan nazywany jest chorobą somatyczną i wymagane jest już leczenie farmakologiczne bądź chirurgiczne.

Narząd dysfunkcyjny może dawać objawy bólowe w narządzie ruchu np. kręgosłupie, pachwinie, miednicy, biodrze.

Dla zaburzeń funkcji narządów wewnętrznych bardzo duże znaczenie ma stres i napięcie ze strony układu nerwowego wegetatywnego, mogące powodować np. spastyczne napięcie mięśniówki jelit, co może powodować zaburzenie ich funkcji i pociąganie sąsiednich narządów, co w dalszym efekcie powodować będzie zmiany opisane powyżej.

Techniki manipulacyjne, opierające się na założeniu nieznacznej ruchomości narządów wewnętrznych względem siebie, mają na celu przywrócenie prawidłowego napięcia ich systemu

Terapia czaszkowo-krzyżowa (kranio-sakralna)

Terapia będąca pochodną osteopatii, została zapoczątkowana przez W. Sutherlanda i J.Upledgera i wciąż jest doskonalona przez współczesnych osteopatów.

Podstawowym założeniem terapii jest możliwość działania poprzez kości czaszki na pewne ośrodki w centralnym układzie nerwowym (mózg i rdzeń przedłużony) oraz anatomiczne i funkcjonalne połączenie między czaszką a kością krzyżową za pomocą opony twardej. Połączenie to powoduje przeniesienie dysfunkcji powstałej w obrębie głowy i szyi na obręcz biodrową i odwrotnie.

Działając na ośrodkowy układ nerwowy, normalizuje się układ nerwowy autonomiczny, który odpowiada za procesy niezależne od naszej woli tj. ciśnienie tętnicze, perystaltykę jelit, pracę narządów wewnętrznych (wątroba, trzustka, tarczyca) oraz poziom adrenaliny i noradrenaliny.

Stosowane techniki są bardzo łagodne i delikatne przez co mogą być stosowane u małych dzieci (nawet niemowląt), kobiet w ciąży oraz u osób w ostrych stanach bólowych. Poprzez działanie na układ autonomiczny terapia ta daje również ogromne uczucie odprężenia i relaksu.

Zastosowanie:

  • ostre stany bólowe
  • migreny i zawroty głowy
  • dysfunkcje narządów wewnętrznych (biegunki, zaparcia, bóle brzucha)
  • depresja, nerwice, chroniczne zmęczenie
  • bóle kręgosłupa i inne dolegliwości układu ruchu u kobiet w ciąży
  • asymetrie, kręcz szyi i problemy z napięciem mięśniowym u niemowląt (jako wsparcie dla terapii NDT - Bobath)

Trening funkcjonalny

Ten rodzaj terapii skierowany jest do osób po urazach, operacjach i ostrych stanach bólowych, które po dłuższym okresie oszczędnego trybu życia chcą powrócić do aktywności dnia codziennego, pracy zawodowej lub sportu.

Szczególnie ważny jest po urodzeniu dziecka, kiedy rozciągnięte akcją porodową i działaniem relaksyny więzadła miednicy potrzebują dużego wsparcia ze strony stabilizujących ją mięśni.

Terapeuta jako pracę domową zadaje ćwiczenia stabilizacyjne i rozciągające mięśni odpowiedzialnych za konkretną funkcję jaką może być np. ochrona mięśniowa nadruchomego krążka międzykręgowego przy dyskopatii.

Ćwiczenia te wykonywane sumiennie przez pacjenta przyśpieszą jego powrót do zdrowia oraz zapobiegną nawrotom dolegliwości bólowych.